شاید برای شما هم پیش آمده باشد که هنگام بررسی هفتگی خودرو، متوجه پایین آمدن سطح روغن موتور روی گیج شده‌اید یا بدتر از آن، چراغ هشدار روغن روی صفحه کیلومتر روشن شده است. این اتفاق می‌تواند نگران‌کننده باشد و سوالی فوری را در ذهن ایجاد کند: واقعا اگر روغن موتور کم باشد چه میشود؟ کمبود روغن موتور، فراتر از یک ایراد ساده است؛ این مسئله می‌تواند به تدریج سلامت پیشرانه خودروی شما را به خطر بیندازد. این مایع نه تنها قطعات فلزی را روانکاری می‌کند، بلکه وظیفه خنک‌کاری و تمیز نگه داشتن موتور را نیز بر عهده دارد. بنابراین، کاهش سطح آن به معنای افزایش اصطکاک، بالا رفتن دما و شروع فرسودگی قطعات است.
روغن موتور را می‌توان به خون در رگ‌های پیشرانه تشبیه کرد. همان‌طور که بدن انسان بدون خون قادر به ادامه فعالیت نیست، موتور خودرو نیز بدون روغن کافی و سالم، به سرعت دچار مشکلات جدی میشود. وظیفه اصلی این سیال، ایجاد یک لایه لغزنده بین قطعات متحرک فلزی مانند پیستون‌ها و سیلندرها است تا از ساییدگی مستقیم آن‌ها جلوگیری کند. اما وظایف آن به همینجا ختم نمی‌شود.
روغن موتور نقش یک سیستم خنک‌کننده کمکی را نیز دارد. این مایع با گردش در اطراف داغ‌ترین بخش‌های موتور، حرارت را جذب کرده و به کارتل (مخزن روغن) منتقل می‌کند تا دمای پیشرانه در محدوده مناسب باقی بماند. علاوه بر این، روغن با خاصیت پاک‌کنندگی خود، دوده و ذرات ریز فلزی ناشی از احتراق و فرسایش را از سطح قطعات جمع‌آوری کرده و به فیلتر روغن تحویل می‌دهد. این کار از رسوب گرفتگی و آسیب به اجزای حساس موتور جلوگیری می‌کند. سایر وظایف آن شامل موارد زیر است:
خوشبختانه، پیشرانه خودرو قبل از اینکه دچار آسیب‌های جدی شود، علائمی را از خود بروز می‌دهد که به شما هشدار می‌دهند سطح روغن پایین است. تشخیص به موقع این نشانه‌ها می‌تواند از بروز عوارض کم شدن روغن موتور و هزینه‌های سنگین جلوگیری کند. برخی از این علائم کاملا واضح هستند و برخی دیگر نیاز به کمی دقت بیشتر دارند. آشنایی با این موارد برای هر راننده‌ای ضروری است.
برای خرید روغن موتور سیکلت با بهترین کیفیت و قیمت کلیک کنید.
یکی از اولین و مهم‌ترین نشانه‌ها، روشن شدن چراغ هشدار فشار روغن روی داشبورد است. این چراغ که معمولا به شکل یک ظرف روغن است، به معنای افت شدید فشار روغن در سیستم است و نباید آن را نادیده گرفت. از دیگر علائم کمبود روغن موتور می‌توان به شنیدن صداهای غیرعادی مانند تق تق یا کوبیدن از سمت موتور اشاره کرد. این صداها به دلیل برخورد قطعات فلزی بدون روانکاری کافی با یکدیگر ایجاد می‌شوند. بوی سوختگی روغن در داخل کابین یا اطراف خودرو نیز می‌تواند نشانه نشت روغن روی قطعات داغ موتور باشد.
|
علامت (Symptom) |
سطح خطر (Risk Level) |
اقدام فوری (Immediate Action) |
|
روشن شدن چراغ هشدار روغن |
بسیار بالا |
توقف فوری در مکانی امن و خاموش کردن موتور |
|
شنیدن صدای تق‌تق یا کوبش |
بالا |
توقف و خاموش کردن موتور، عدم استارت مجدد |
|
استشمام بوی سوختگی روغن |
متوسط |
بررسی چشمی موتور برای یافتن محل نشت |
|
کاهش شتاب و قدرت خودرو |
متوسط |
بررسی سطح روغن در اولین فرصت |
|
خروج دود آبی از اگزوز |
متوسط تا بالا |
مراجعه به تعمیرگاه برای تشخیص روغن سوزی |
حال که با نشانه‌های خطر آشنا شدیم، سوال بعدی این است که چرا اصلا روغن موتور کم میشود؟ بخشی از کاهش سطح روغن در طول زمان طبیعی است، اما اگر این کاهش شدید و سریع باشد، نشان‌دهنده وجود یک مشکل است. دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد که می‌توان آن‌ها را به چند دسته اصلی تقسیم کرد. فهمیدن اینکه اگر روغن موتور کم باشد چه میشود مستلزم شناخت این دلایل است.
جهت خرید روغن گیربکس با کیفیت برتر در پیشرولنت کلیک کنید.
یکی از شایع‌ترین دلایل، نشت فیزیکی روغن از موتور است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که واشرها و کاسه‌نمدها به مرور زمان فرسوده، خشک و شکننده می‌شوند و دیگر نمی‌توانند وظیفه آب‌بندی خود را به درستی انجام دهند. نشت روغن معمولا با دیدن لکه‌های تیره زیر خودرو پس از پارک طولانی مدت، قابل تشخیص است. محل‌های اصلی نشت عبارتند از:
دلیل دیگر، ورود روغن به محفظه احتراق و سوختن آن به همراه بنزین است که به آن “روغن سوزی” می‌گویند. این مشکل معمولا با خروج دود آبی‌رنگ از اگزوز همراه است، هرچند در مراحل اولیه ممکن است دودی مشاهده نشود. فرسودگی قطعاتی مانند رینگ‌های پیستون یا لاستیک‌های ساق سوپاپ (گاید) باعث میشود روغن از مسیر خود خارج شده و به داخل سیلندر نفوذ کند. این یکی از جدی‌ترین دلایل کاهش روغن است که نیاز به تعمیرات اساسی دارد.
استفاده از روغن موتور نامرغوب یا با ویسکوزیته (گرانروی) نامناسب برای خودروی شما، می‌تواند باعث تبخیر بیش از حد آن در دماهای بالا شود. همچنین، رانندگی مداوم با دور موتور بالا و تحت فشار قرار دادن پیشرانه، دمای موتور را به شدت افزایش داده و به تبخیر سریع‌تر روغن کمک می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد که انتخاب روغن مناسب چقدر در سلامت موتور تاثیرگذار است.
نادیده گرفتن علائم و ادامه رانندگی با روغن کم، مجموعه‌ای از خطرات کمبود روغن موتور را به همراه دارد که به صورت زنجیروار رخ می‌دهند و در نهایت می‌توانند به از کار افتادن کامل پیشرانه منجر شوند. پیامد کمبود روغن موتور در ابتدا با افت عملکرد شروع شده و به سرعت به آسیب‌های مکانیکی جدی تبدیل میشود.
اولین اتفاق، افزایش شدید اصطکاک بین قطعات است. بدون لایه محافظ روغن، فلز با فلز در تماس مستقیم قرار می‌گیرد که باعث تولید گرمای شدید و فرسایش سریع قطعات میشود. این گرما می‌تواند باعث تاب برداشتن سرسیلندر و دیگر اجزا شود. در این مرحله، راننده معمولا کاهش قدرت و شتاب خودرو و افزایش مصرف سوخت را تجربه می‌کند. اگر به رانندگی ادامه داده شود، قطعاتی مانند یاتاقان‌ها که فشار زیادی را تحمل می‌کنند، به دلیل اصطکاک و حرارت بالا ذوب شده و به میل‌لنگ می‌چسبند. این پدیده که به “یاتاقان زدن” معروف است، معمولا با قفل شدن کامل موتور همراه است و یکی از پرهزینه‌ترین تعمیرات خودرو محسوب میشود.
|
مرحله (Stage) |
عارضه (Consequence) |
هزینه احتمالی (Potential Cost) |
|
اولیه (Initial) |
کاهش شتاب، افزایش مصرف سوخت و آلایندگی |
پایین |
|
میانی (Intermediate) |
فرسایش قطعات، داغ شدن بیش از حد موتور |
متوسط |
|
نهایی (Final) |
یاتاقان زدن، آسیب به میل‌لنگ، قفل شدن موتور |
بسیار سنگین |
همیشه پیش گیری بهتر از درمان است، به خصوص وقتی پای سلامت موتور خودرو در میان باشد. خوشبختانه با رعایت چند عادت ساده و بازرسی‌های منظم، می‌توان تا حد زیادی از بروز مشکل کم شدن روغن موتور و پیامدهای پرهزینه آن جلوگیری کرد. اصلی‌ترین قدم، بررسی منظم و دوره‌ای سطح روغن است. این کار را به یک عادت هفتگی یا حداقل پیش از سفرهای طولانی تبدیل کنید. تنها چند دقیقه زمان می‌برد اما شما را از وضعیت سلامت موتور آگاه می‌سازد.
مورد بعدی، استفاده از روغن موتور باکیفیت و مناسب خودروی شماست. همیشه از روغنی با گرید (ویسکوزیته) توصیه شده توسط کارخانه سازنده استفاده کنید و آن را در فواصل زمانی مشخص شده (معمولا بین ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر) تعویض نمایید. روغن نامرغوب یا روغنی که بیش از حد کار کرده، خاصیت خود را از دست می‌دهد و سریع‌تر تبخیر یا تجزیه میشود. اصلاح عادات رانندگی نیز تاثیر زیادی دارد. رانندگی با دور موتور بالا به صورت مداوم، دمای پیشرانه را افزایش داده و به روغن فشار می‌آورد. در نهایت، به نشت‌های کوچک بی‌توجه نباشید. اگر لکه‌های روغن را زیر خودرو مشاهده کردید، در اولین فرصت آن را به یک متخصص نشان دهید تا از تبدیل شدن یک مشکل کوچک به یک تعمیر بزرگ جلوگیری کنید.
همان‌طور که بررسی شد، پاسخ به سوال “اگر روغن موتور کم باشد چه میشود؟” بسیار جدی است. کمبود این سیال ضروری، از کاهش ساده راندمان شروع شده و می‌تواند به سرعت به سمت آسیب‌های جبران‌ناپذیر و هزینه‌های گزاف پیش برود. توجه به علائم هشداردهنده مانند چراغ روغن، صداهای غیرعادی و بوی سوختگی، و همچنین بررسی منظم سطح روغن، ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه برای جلوگیری از این مشکلات است. به یاد داشته باشید که رسیدگی به سلامت روغن موتور، سرمایه‌گذاری برای طول عمر پیشرانه خودروی شماست.
چه مقدار کاهش روغن موتور طبیعی است؟
مقدار طبیعی به نوع خودرو و موتور بستگی دارد، اما به طور معمول، کاهش حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ سی‌سی روغن در هر ۱۰۰۰ کیلومتر می‌تواند عادی تلقی شود. کاهش بیش از این مقدار نیاز به بررسی دارد.
اگر چراغ روغن روشن شد چه کاری باید انجام دهم؟
بلافاصله در یک مکان امن توقف کرده و موتور را خاموش کنید. پس از چند دقیقه، سطح روغن را با گیج بررسی کنید. از ادامه رانندگی تا زمان مشخص شدن علت و رفع مشکل، جدا خودداری کنید.
آیا می‌توانم به روغن قدیمی، روغن جدید اضافه کنم؟
بله، به عنوان یک راه‌حل موقت برای رساندن سطح روغن به حد استاندارد، می‌توانید از همان نوع روغن قبلی به آن اضافه کنید. اما این کار جایگزین تعویض کامل روغن یا رفع مشکل اصلی (نشت یا روغن سوزی) نمی‌شود.
آیا کم شدن روغن همیشه با دود آبی همراه است؟
خیر. در مراحل اولیه روغن سوزی یا در مواردی که روغن از واشرها نشت می‌کند و روی قطعات داغ می‌سوزد، ممکن است دود قابل مشاهده‌ای از اگزوز خارج نشود. بنابراین، عدم وجود دود به معنای نبود مشکل نیست.
مجموعه پیشرو لنت به عنوان یکی از معتبرترین مراکز ارائه بهترین محصولات خودرو، اعم از لنت ترمز، روغن موتور و اکتان، همواره در تلاش است تا با ارائه اطلاعات صحیح، به افزایش آگاهی شما کمک کند.
