کمک فنر چیست

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در زمان رانندگی، عبور از یک دست‌انداز کوچک، احساسی شبیه به پرتاب شدن به شما بدهد یا در یک پیچ ساده، کنترل خودرو دشوار به نظر برسد. این تجربیات ناخوشایند، اغلب به یک قطعه مشخص در سیستم تعلیق خودروی شما اشاره دارند. اما کمک فنر چیست؟ کمک فنر یا جاذب ضربه (Shock Absorber)، یک قطعه مکانیکی-هیدرولیکی است که نزدیک چرخ‌ها نصب می‌شود. این قطعه صرفا یک فنر ساده نیست، بلکه وظیفه اصلی آن مدیریت و میرا کردن نوسانات فنرهای اصلی خودرو است تا شما و سرنشینان، سواری نرم و پایداری را تجربه کنید و کنترل خودرو همیشه در دستان شما باقی بماند.

جهت خرید مکمل سوخت با بلاترین کیفیت و بهترین قیمت کلیک کنید.

عملکرد کمک فنر چگونه است؟

برای درک بهتر عملکرد کمک فنر، یک پمپ روغن کوچک را تصور کنید. درون کمک فنر یک سیلندر پر از روغن هیدرولیک و یک پیستون متحرک وجود دارد. این پیستون که به شاسی خودرو متصل است، در داخل سیلندر که به محور چرخ وصل شده، بالا و پایین می‌رود. وقتی خودرو از روی یک مانع عبور می‌کند، فنر فشرده شده و انرژی زیادی را در خود ذخیره می‌کند. اگر کمک فنر نبود، فنر با قدرت این انرژی را آزاد می‌کرد و باعث جهش‌های مداوم خودرو میشد.

اینجا است که کمک فنر وارد عمل می‌شود. با فشرده شدن فنر، پیستون درون سیلندر روغن حرکت می‌کند. روغن تحت فشار از سوراخ‌های ریزی که روی پیستون تعبیه شده عبور می‌کند. این عمل، حرکت سریع پیستون را کند کرده و انرژی جنبشی فنر را به انرژی گرمایی تبدیل می‌کند. در واقع، کمک فنر با مقاومت در برابر حرکت روغن، نوسان را کنترل و آن را از بین می‌برد. این فرایند باعث می‌شود چرخ‌ها همیشه در تماس با سطح جاده باقی بمانند و پایداری خودرو حفظ شود. تفاوت در اندازه سوراخ‌های روی پیستون برای حرکت رفت و برگشت، باعث مدیریت بهتر این نوسانات می‌شود.

اجزای اصلی تشکیل دهنده کمک فنر

یک کمک فنر از قطعات مختلفی ساخته شده است که هر کدام وظیفه مشخصی دارند. شناخت این اجزا به ما درک بهتری از پرسش “کمک فنر چیست” می‌دهد. سیلندر یا محفظه اصلی، بدنه کمک فنر است که روغن هیدرولیک را در خود جای می‌دهد. پیستون و میله پیستون، قلب متحرک این سیستم هستند که با حرکت درون سیلندر، جریان روغن را کنترل می‌کنند.

بوش‌ها که معمولا از لاستیک ساخته شده‌اند، لرزش‌ها را جذب کرده و از انتقال صدا به اتاق خودرو جلوگیری می‌کنند. پایه‌های نصب نیز وظیفه اتصال محکم کمک فنر به شاسی و سیستم تعلیق را بر عهده دارند. در برخی از مدل‌ها، یک فنر مارپیچ (Coil Spring) نیز دور بدنه کمک فنر قرار دارد که به آن استرات (Strut) می‌گویند و بخشی از وزن خودرو را نیز تحمل می‌کند. همه این قطعات با هماهنگی کامل کار می‌کنند تا عملکرد کمک فنر به بهترین شکل ممکن انجام شود.

برای خرید لنت ترمز خودرو با بالاترین کیفیت موجود در بازار کلیک کنید.

انواع کمک فنر خودرو

کمک فنرها بر اساس ساختار داخلی و سیال مورد استفاده به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این انواع کمک فنر برای شرایط رانندگی و خودروهای متفاوتی طراحی شده‌اند. انتخاب نوع مناسب کمک فنر تاثیر مستقیمی بر کیفیت سواری، هندلینگ و فرمان پذیری خودرو دارد. دو نوع اصلی و رایج در بازار، کمک فنرهای هیدرولیکی (روغنی) و گازی (گاز-روغن) هستند که هر یک مزایا و معایب خود را دارند.

علاوه بر این دو، مدل‌های دیگری مانند کمک فنرهای تلسکوپی، اهرمی و قابل تنظیم نیز وجود دارند که بیشتر در خودروهای خاص یا مسابقه‌ای استفاده می‌شوند. درک تفاوت‌های میان این مدل‌ها به شما کمک می‌کند تا بدانید بهترین کمک فنر برای خودرو شما کدام است و چرا سازندگان خودرو از مدل‌های متفاوتی در محصولات خود استفاده می‌کنند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر مدل‌های روغنی و گازی می‌پردازیم.

کمک فنر هیدرولیکی یا روغنی

کمک‌فنرهای هیدرولیکی به عنوان متداول‌ترین گزینه در بسیاری از خودروها شناخته می‌شوند. اساس کار آن‌ها بر پایه یک سیلندر پر از روغن و یک محفظه هوای جبرانی استوار است. این ساختار ساده، سواری نرمی را برای تردد در مسیرهای شهری و جاده‌های هموار فراهم می‌آورد و ضربات را به خوبی جذب می‌کند. با این حال، نقطه ضعفشان در شرایط سخت رانندگی آشکار میشود. گرم شدن بیش از حد روغن باعث ترکیب آن با هوا و ایجاد کف (پدیده کاویتاسیون) شده و کارایی کمک فنر را به شدت کاهش می‌دهد.

کمک فنر گازی یا ترکیبی

کمک فنرهای گازی پاسخی به محدودیت‌های مدل‌های روغنی هستند. در این نوع، با افزودن گاز نیتروژن تحت فشار به سیستم، از کف کردن روغن جلوگیری می‌شود. فشار دائمی گاز بر روی روغن، عملکردی پایدار و واکنشی سریع‌تر را حتی در دماهای بالا تضمین می‌کند. این ویژگی، هندلینگ و پایداری خودرو را به خصوص در پیچ‌ها و سرعت‌های بالا بهبود می‌بخشد. به همین دلیل اغلب انتخاب نخست برای خودروهای سنگین‌تر و اسپرت هستند. سواری آن‌ها شاید کمی خشک‌تر حس شود اما کنترل بیشتری به راننده می‌دهد.

در جدول زیر می‌توانید تفاوت‌های اصلی این دو نوع کمک فنر را مشاهده کنید:

وظایف کمک فنر در خودرو

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که وظیفه کمک فنر در خودرو صرفا ایجاد یک سواری نرم و راحت است. اگرچه این یکی از نتایج عملکرد صحیح آن است، اما وظایف این قطعه بسیار گسترده‌تر و مستقیما با ایمنی رانندگی در ارتباط است. مهم‌ترین وظیفه کمک فنر، حفظ تماس دائمی لاستیک‌ها با سطح جاده است. یک کمک فنر سالم با کنترل کردن جهش چرخ‌ها، تضمین می‌کند که تایرها همیشه چسبندگی لازم برای فرمان‌دهی، شتاب‌گیری و ترمزگیری را داشته باشند.

بدون وجود یک سیستم جذب ضربه کارآمد، خودرو در ناهمواری‌ها دچار پرش‌های غیرقابل کنترل شده و چسبندگی خود را از دست می‌دهد. این موضوع می‌تواند به خصوص در پیچ‌ها یا در زمان ترمزگیری‌های شدید، بسیار خطرناک باشد و کنترل خودرو را از دست راننده خارج کند. بنابراین، درک اینکه کمک فنر چیست و چه نقشی دارد، برای هر راننده‌ای ضروری است.

بیشتر بدانید: آیا کوبیدن دیسک و صفحه کلاچ خوب است؟

حفظ پایداری و کنترل خودرو

یکی از وظایف اصلی کمک فنر، حفظ تعادل خودرو در شرایط مختلف است. کمک‌فنرهای سالم حرکات اضافی بدنه، مانند کج شدن در پیچ‌ها (غلتش) یا شیرجه زدن هنگام ترمزگیری را کنترل می‌کنند. آن‌ها با مقاومت در برابر فشرده شدن، از انتقال بیش از حد وزن جلوگیری کرده و به خودرو اجازه می‌دهند مسیر خود را با ثبات طی کند. این پایداری، فرمانپذیری را بهبود بخشیده و مسافت توقف را کاهش می‌دهد. خودرویی با کمک فنرهای فرسوده، در مانورها غیرقابل پیشبینی و کنترل آن برای راننده دشوار خواهد بود.

افزایش عمر سایر قطعات سیستم تعلیق

کمک فنر مانند یک محافظ برای دیگر اجزای سیستم تعلیق عمل می‌کند. ضربات شدید ناشی از جاده، فشاری دائمی بر قطعاتی مانند بوش‌ها، طبق‌ها و فنرها وارد می‌کند. کمک فنر با جذب کردن بخش بزرگی از این ضربات، مانع انتقال مستقیم آن‌ها به سایر قطعات و شاسی می‌شود. در غیاب یک کمک فنر سالم، این اجزا با سرعت بسیار بیشتری مستهلک شده و هزینه‌های تعمیراتی سنگینی را در آینده به مالک خودرو تحمیل می‌کنند. بنابراین، سلامت این قطعه مستقیما با دوام کل سیستم در ارتباط است.

تست و بررسی سلامت کمک فنر

کمک فنرها قطعات مصرفی هستند و به مرور زمان کارایی خود را از دست می‌دهند. از آنجایی که فرسودگی آن‌ها تدریجی است، ممکن است راننده به کاهش کیفیت سواری عادت کند و متوجه مشکل نشود. به همین دلیل، بررسی دوره‌ای و شناخت علائم خرابی آن‌ها بسیار مهم است. روش‌های مختلفی برای تست و بررسی سلامت کمک فنر وجود دارد که از یک بازرسی چشمی ساده تا آزمون‌های عملی را شامل می‌شود.

یکی از ساده‌ترین آزمون‌ها، تست فشار است. در حالی که خودرو پارک است، به گوشه‌ای از خودرو، بالای یکی از چرخ‌ها، با تمام وزن خود فشار وارد کنید و سپس به طور ناگهانی آن را رها کنید. اگر خودرو بیش از یک یا دو بار بالا و پایین رفت، به احتمال زیاد کمک فنر آن چرخ فرسوده شده است. یک کمک فنر سالم باید بلافاصله نوسان را متوقف کند. این یک روش ابتدایی است، اما اغلب نشان‌دهنده وجود یک مشکل است.

نشانه های ظاهری خرابی کمک فنر خودرو

بازرسی چشمی اولین قدم در تست و بررسی سلامت کمک فنر است. به بدنه کمک فنرها نگاه کنید. آیا اثری از نشت روغن روی آن‌ها مشاهده می‌کنید؟ از آنجایی که این قطعات با روغن کار می‌کنند، هرگونه نشتی به معنای از بین رفتن آب‌بندی و کاهش کارایی آن‌ها است. کمک فنری که روغن زده باشد، باید فورا تعویض شود.

علاوه بر نشتی، به دنبال هرگونه تغییر شکل، فرورفتگی یا آسیب فیزیکی روی بدنه کمک فنر باشید. این آسیب‌ها می‌توانند در اثر برخورد با موانع یا تصادفات ایجاد شوند و عملکرد کمک فنر را مختل کنند. همچنین بوش‌های محل اتصال کمک فنر را بررسی کنید. اگر این بوش‌ها ترک خورده، پاره شده یا له شده باشند، می‌توانند باعث ایجاد سر و صدا و لقی در سیستم تعلیق شوند. دانستن این موارد، پاسخ به “کمک فنر چیست” را عملی‌تر می‌کند.

علائم رانندگی که خبر از خرابی کمک فنر می‌دهند

خودروی شما هنگام رانندگی، بهترین اطلاعات را درباره وضعیت کمک فنرهایش به شما می‌دهد. به علائم زیر توجه کنید، زیرا هرکدام می‌توانند نشانه‌ای از فرسودگی کمک فنر باشند:

• بالا و پایین رفتن بیش از حد: اگر خودرو در جاده‌های ناهموار حالت گهواره‌ای پیدا کرده و بیش از حد بازی می‌کند، این یک نشانه قطعی از خرابی کمک فنر است.
• شیرجه رفتن هنگام ترمز: اگر هنگام ترمزهای شدید، جلوی خودرو به شدت به سمت پایین متمایل می‌شود، کمک فنرهای جلو ضعیف شده‌اند.
• کشیده شدن خودرو به یک سمت: در هنگام رانندگی در یک مسیر مستقیم، اگر احساس می‌کنید خودرو به یک سمت کشیده می‌شود، ممکن است مشکل از سیستم تعلیق و کمک فنرها باشد.
• ساییدگی ناهموار تایرها: کمک فنرهای فرسوده باعث جهش‌های ریز چرخ روی جاده می‌شوند. این وضعیت منجر به ایجاد فرورفتگی‌ها یا ساییدگی‌های پله‌ای روی آج تایرها می‌شود.
• ایجاد سر و صدا: شنیدن صدای تق تق یا کوبش از سمت چرخ‌ها هنگام عبور از دست‌اندازها می‌تواند به دلیل خرابی کمک فنر یا بوش‌های آن باشد.

بهترین کمک فنر برای خودرو کدام است؟

انتخاب بهترین کمک فنر برای خودرو به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله مدل خودرو، سبک رانندگی شما و شرایط جاده‌هایی که معمولا در آن تردد می‌کنید. هیچ پاسخ یکسانی برای همه وجود ندارد. برای یک خودروی خانوادگی که بیشتر در مسیرهای شهری استفاده می‌شود، کمک فنرهای روغنی استاندارد می‌توانند انتخابی مناسب و اقتصادی باشند که سواری نرمی را فراهم می‌کنند. این مدل‌ها به خوبی وظیفه کمک فنر در خودرو را در شرایط عادی انجام می‌دهند.

اما اگر شما رانندگی اسپرت را ترجیح می‌دهید، در جاده‌های پر پیچ و خم رانندگی می‌کنید یا خودروی شما یک شاسی‌بلند است، سرمایه‌گذاری روی کمک فنرهای گازی انتخاب بهتری خواهد بود. این کمک فنرها پایداری و هندلینگ بهتری را ارائه می‌دهند و در شرایط سخت، عملکرد ثابت‌تری دارند. همیشه توصیه می‌شود از برندهای معتبر و قطعاتی که با مشخصات فنی خودروی شما سازگار هستند استفاده کنید.

مجموعه پیشرو لنت، به عنوان یکی از مراکز معتبر ارائه بهترین محصولات خودرو، اعم از لنت ترمز، روغن موتور و اکتان، همواره در تلاش است تا با ارائه اطلاعات صحیح، به افزایش آگاهی شما در زمینه نگهداری از خودرو کمک کند.

جمع بندی

در این مقاله تلاش کردیم به طور کامل به این سوال پاسخ دهیم که کمک فنر چیست و چه جایگاهی در خودروی شما دارد. دیدیم که این قطعه، عضوی مهم از سیستم تعلیق است که وظیفه آن فراتر از ایجاد راحتی برای سرنشینان است. کمک فنرها با کنترل نوسانات فنر، نقش مستقیمی در پایداری، فرمان‌پذیری، ترمزگیری و در یک کلام، ایمنی خودرو دارند.

ما با عملکرد کمک فنر، اجزای داخلی آن و نحوه تبدیل انرژی آشنا شدیم. همچنین انواع کمک فنر روغنی و گازی را بررسی کرده و تفاوت‌های آن‌ها را شناختیم. در نهایت، با علائم و نشانه‌های خرابی این قطعه و روش‌های تست و بررسی آن آشنا شدیم تا بتوانید با آگاهی بیشتری نسبت به سلامت خودروی خود اقدام کنید.

سوالات متداول

طول عمر مفید کمک فنرها چقدر است؟

طول عمر کمک فنر به عوامل زیادی مانند شرایط جاده و سبک رانندگی بستگی دارد، اما به طور معمول پیشنهاد می‌شود پس از طی مسافتی بین ۷۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر، مورد بازبینی دقیق قرار گرفته و در صورت نیاز تعویض شوند.

آیا می‌توان فقط یکی از کمک فنرها را تعویض کرد؟

خیر. همیشه توصیه می‌شود کمک فنرها به صورت جفتی روی یک محور (هر دو چرخ جلو یا هر دو چرخ عقب) تعویض شوند. تعویض تنها یک کمک فنر باعث عدم توازن در پایداری خودرو شده و می‌تواند خطرناک باشد.

تفاوت اصلی کمک فنر روغنی و گازی چیست؟

کمک فنر روغنی فقط از روغن برای جذب ضربه استفاده می‌کند و نرم‌تر است. مدل گازی علاوه بر روغن، از گاز نیتروژن تحت فشار بهره می‌برد که عملکرد پایدارتری دارد، از کف کردن روغن جلوگیری می‌کند و برای رانندگی سریع مناسب‌تر است.