انتخاب قطعه مناسب برای خودرو گاهی می‌تواند تصمیم سختی باشد، به خصوص وقتی پای قطعاتی مثل کمک فنر به میان می‌آید. شاید شما هم بین دو راهی انتخاب کمک فنر گازی یا روغنی مانده باشید و این سوال برایتان پیش آمده باشد که اصلا کمک فنر گازی چیست و چه فرقی با مدل‌های قدیمی‌تر دارد. این قطعه در واقع نسخه‌ای بهبودیافته از کمک فنرهای هیدرولیکی یا روغنی است که برای رفع برخی از ضعف‌های آن‌ها طراحی شده است. هدف اصلی آن، مانند هر کمک فنر دیگری، کنترل نوسانات فنرها و ایجاد یک سواری نرم و پایدار است. در این مقاله به صورت کامل به بررسی این قطعه، نحوه کارکرد و تمام جوانب آن میپردازیم.
برای درک بهتر عملکرد کمک فنر گازی، ابتدا باید بدانیم که مشکل اصلی کمک فنرهای روغنی چه بود. در کمک فنرهای روغنی، حرکت سریع پیستون در داخل سیلندر پر از روغن، باعث داغ شدن و ایجاد حباب‌های هوا در روغن می‌شود. این پدیده که به آن «کاویتاسیون» یا کف کردن روغن می‌گویند، کارایی کمک فنر را به شدت کاهش می‌دهد، زیرا حباب هوا قابلیت فشرده شدن دارد و نمی‌تواند مانند روغن، ضربات را به خوبی جذب کند. اینجاست که گاز وارد میدان می‌شود.
در ساختار کمک فنر گازی، علاوه بر روغن، از یک گاز خنثی (معمولا نیتروژن) با فشار بالا استفاده می‌شود. این گاز در یک محفظه جداگانه یا در بالای سطح روغن قرار می‌گیرد و فشار دائمی آن بر روی روغن، از ایجاد حباب جلوگیری میکند. در نتیجه، روغن همیشه یکدست و خالص باقی می‌ماند و می‌تواند وظیفه خود را به بهترین شکل انجام دهد. این فشار گاز همچنین باعث می‌شود پیستون با سرعت و دقت بیشتری به ضربات واکنش نشان دهد و چرخ‌ها تماس بهتری با سطح جاده داشته باشند. این بهبود در عملکرد کمک فنر گازی به خصوص در سرعت‌های بالا و در پیچ‌ها خود را نشان می‌دهد.
اگرچه هر دو نوع کمک فنر یک هدف را دنبال می‌کنند، اما تفاوت‌های ساختاری و عملکردی مهمی بین آن‌ها وجود دارد. کمک فنر روغنی که به آن هیدرولیکی هم می‌گویند، تنها از روغن برای جذب ضربات استفاده میکند. این سیستم ساده و ارزان است اما در شرایط رانندگی سخت، با مشکل کف کردن روغن و افت عملکرد مواجه می‌شود. در مقابل، پرسش کمک فنر گازی چیست ما را به سمت یک ساختار دو سیاله هدایت میکند که در آن گاز نیتروژن به کمک روغن می‌آید.
بیشتر بدانید: کمک فنر چیست
این تفاوت در ساختار، منجر به تفاوت در تجربه رانندگی می‌شود. کمک فنرهای روغنی معمولا سواری نرم‌تری در سرعت‌های پایین و مسیرهای شهری فراهم می‌کنند. اما کمک فنرهای گازی به دلیل فشار داخلی گاز، کمی سفت‌تر هستند و کنترل و پایداری بهتری را در سرعت‌های بالا، جاده‌های ناهموار و پیچ‌ها ارائه می‌دهند. طول عمر کمک فنر گازی نیز به دلیل پایداری عملکرد و خنک ماندن روغن، معمولا بیشتر از نوع روغنی است.
برای درک بهتر این تفاوت‌ها، جدول زیر می‌تواند راهنمای خوبی باشد:
|
ویژگی |
کمک فنر گازی |
کمک فنر روغنی (هیدرولیکی) |
|
سیال کاری |
روغن و گاز نیتروژن تحت فشار |
فقط روغن هیدرولیک |
|
احساس رانندگی |
کمی سفت‌تر، اسپرت و پایدار |
نرم و راحت در شرایط عادی |
|
عملکرد در سرعت بالا |
عالی، پایداری بالا |
متوسط، احتمال افت عملکرد |
|
کنترل در پیچ‌ها |
بسیار خوب |
معمولی |
|
پدیده کف کردن روغن |
تقریبا هرگز رخ نمیدهد |
محتمل است |
|
قیمت |
بالاتر |
اقتصادی‌تر |
|
طول عمر |
بیشتر |
کمتر |
|
مناسب برای |
خودروهای سنگین‌تر، رانندگی اسپرت |
خودروهای سبک، رانندگی شهری |
هر قطعه‌ای در کنار نقاط قوت خود، دارای محدودیت‌هایی نیز هست. آگاهی از مزایا و معایب کمک فنر گازی به شما کمک میکند تا با دید بازتری برای خودروی خود تصمیم بگیرید. این نوع کمک فنر به دلیل ساختار متفاوت خود، مزیت‌های قابل توجهی نسبت به مدل‌های روغنی دارد، اما همین ساختار باعث بروز برخی معایب نیز می‌شود.
برای خرید انواع مواد شوینده موتور خودرو با بهترین کیفیت و قیمت کلیک کنید.
یکی از بزرگترین مزیت‌های آن، پایداری عملکرد است. همانطور که اشاره شد، وجود گاز نیتروژن مانع از ایجاد حباب در روغن می‌شود و این یعنی کمک فنر در طول رانندگی‌های طولانی و پرفشار، کارایی خود را از دست نمیدهد. این ویژگی چسبندگی لاستیک‌ها به جاده را بهبود بخشیده و در نهایت به کنترل بهتر خودرو منجر می‌شود. اما در طرف مقابل، این سیستم کمی خشک‌تر عمل میکند و ممکن است برخی رانندگان سواری آن را به اندازه کمک فنر روغنی، نرم ندانند. دانستن اینکه کمک فنر گازی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، به انتخاب صحیح کمک میکند.
در ادامه به صورت موردی به بررسی این موارد میپردازیم:
مزایا:
معایب:
حتی بهترین قطعات نیز عمر مفیدی دارند و کمک فنر گازی نیز از این قاعده مستثنا نیست. شناخت علائم خرابی کمک فنر گازی برای حفظ ایمنی و کیفیت سواری خودرو بسیار مهم است. زمانی که این قطعه فرسوده می‌شود، دیگر نمی‌تواند نوسانات فنرها را به درستی مهار کند و این مشکل خود را در رفتار خودرو نشان می‌دهد. نادیده گرفتن این علائم نه تنها تجربه رانندگی را ناخوشایند میکند، بلکه می‌تواند به سایر قطعات سیستم تعلیق و جلوبندی نیز آسیب بزند.
یکی از شایع‌ترین نشانه‌ها، احساس «شناور بودن» یا بالا و پایین رفتن بیش از حد خودرو پس از عبور از دست‌اندازها است. اگر خودروی شما پس از عبور از یک سرعت‌گیر، چندین بار نوسان میکند، به احتمال زیاد عمر کمک فنرهایش به پایان رسیده است. نشانه دیگر، شیرجه زدن جلوی خودرو هنگام ترمزگیری‌های شدید است. اگر با هر ترمز، جلوی ماشین به سمت پایین متمایل می‌شود، باید سیستم تعلیق و به خصوص کمک فنرها را بررسی کنید. درک اینکه کمک فنر گازی چیست و چگونه فرسوده می‌شود به تشخیص سریع‌تر مشکل کمک میکند.
بیشتر بدانید: علائم خرابی بلوک ABS
در جدول زیر، برخی از مهم‌ترین علائم خرابی کمک فنرها آورده شده است:
|
علامت خرابی |
توضیحات |
|
نوسان بیش از حد |
خودرو پس از عبور از ناهمواری‌ها به جای یک یا دو حرکت، چندین بار بالا و پایین می‌رود. |
|
شیرجه زدن خودرو |
هنگام ترمز کردن، جلوی خودرو به شدت به سمت پایین متمایل می‌شود. |
|
کشیده شدن به یک سمت |
در حین رانندگی در مسیر مستقیم، احساس می‌کنید خودرو به یک طرف کشیده می‌شود. |
|
ساییدگی نامتوازن تایرها |
فرسودگی کمک فنر باعث ایجاد پستی و بلندی یا ساییدگی پله‌ای روی سطح لاستیک‌ها می‌شود. |
|
نشتی روغن |
وجود روغن یا چربی بر روی بدنه کمک فنر، یک نشانه قطعی از خرابی آن است. |
|
شنیدن صداهای غیرعادی |
شنیدن صدای تقه یا کوبش از قسمت چرخ‌ها هنگام عبور از دست‌اندازها. |
در این مقاله تلاش کردیم به این سوال پاسخ دهیم که کمک فنر گازی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. دیدیم که این قطعه با بهره‌گیری از گاز نیتروژن، مشکل کف کردن روغن در کمک فنرهای سنتی را حل کرده و عملکردی پایدار و قابل اعتماد، به ویژه در شرایط سخت رانندگی، ارائه می‌دهد. مقایسه تفاوت کمک فنر گازی و روغنی نشان داد که انتخاب بین این دو کاملا به نوع خودرو، سبک رانندگی و اولویت‌های شما بستگی دارد. اگر به دنبال پایداری و هندلینگ بهتر هستید و کمی سواری خشک‌تر برایتان اهمیتی ندارد، کمک فنر گازی انتخاب مناسبی است. اما اگر اولویت شما یک سواری نرم و راحت در شهر است، نوع روغنی نیز می‌تواند پاسخگوی نیاز شما باشد. شناخت علائم خرابی کمک فنر گازی نیز به شما کمک میکند تا در زمان مناسب برای تعویض آن اقدام کرده و ایمنی خود را تضمین کنید.
آیا کمک فنر گازی برای خودروهای دوگانه‌سوز (CNG) مناسب‌تر است؟
بله، به دلیل وزن بیشتر مخزن گاز، خودروهای دوگانه‌سوز سنگین‌تر هستند. کمک فنرهای گازی به دلیل قدرت و پایداری بیشتر، گزینه بهتری برای تحمل این وزن اضافی و کنترل خودرو محسوب می‌شوند.
آیا می‌توان فقط دو کمک فنر را تعویض کرد؟
توصیه اکید می‌شود که کمک فنرها به صورت جفتی (هر دو کمک فنر جلو یا هر دو کمک فنر عقب) تعویض شوند. تعویض تنها یک کمک فنر باعث عدم تعادل در عملکرد سیستم تعلیق شده و فرمان‌پذیری خودرو را مختل میکند.
طول عمر کمک فنر گازی به طور متوسط چقدر است؟
طول عمر این قطعه به عوامل زیادی مانند کیفیت ساخت، شرایط جاده و سبک رانندگی بستگی دارد، اما به طور معمول طول عمر کمک فنر گازی بیشتر از نوع روغنی است و می‌تواند بین ۸۰ تا ۱۲۰ هزار کیلومتر باشد.
چگونه می‌توانم به صورت چشمی خرابی کمک فنر را تشخیص دهم؟
ساده‌ترین راه، بررسی بدنه کمک فنر برای هرگونه نشتی روغن است. اگر بدنه کمک فنر چرب و روغنی به نظر می‌رسد، به این معنی است که درزگیرهای آن از بین رفته و باید تعویض شود.
