رانندگی در آرامش خیال، ناگهان با روشن شدن یک چراغ زرد رنگ روی صفحه کیلومتر به هم میریزد؛ چراغی با علامت فرمان و یک علامت تعجب کنارش. همزمان حس میکنید فرمان خودرو به شدت سفت شده و چرخاندن آن به نیروی زیادی احتیاج دارد. این دقیقا همان تجربهای است که هنگام بروز مشکل فرمان برقی و روشن شدن چراغ EPS با آن روبرو میشوید. اما جای نگرانی نیست. این هشدار به شما میگوید که سیستم فرمان برقی خودرو دچار ایراد شده است. در این مقاله به زبان ساده بررسی میکنیم که چراغ EPS چیست و مهمتر از آن، دلایل روشن شدن آن کدامند.
چراغ EPS چیست و چه کاربردی دارد؟
عبارت EPS مخفف Electronic Power Steering یا همان سیستم فرمان برقی است. این تکنولوژی جایگزین سیستمهای فرمان هیدرولیکی قدیمی شده تا تجربه رانندگی راحتتری را فراهم کند. وظیفه اصلی این سیستم، استفاده از یک موتور الکتریکی کوچک برای کمک به راننده در چرخاندن فرمان است. به این ترتیب، در سرعتهای پایین مانند پارک کردن یا دور زدن در کوچهها، فرمان بسیار نرم است و با کمترین نیرو میچرخد. با افزایش سرعت، میزان این کمک به صورت هوشمند کم میشود تا پایداری خودرو در سرعتهای بالا حفظ شود و راننده حس بهتری از سطح جاده داشته باشد.
برای خرید و قیمت لنت ترمز با بالاترین کیفیت و قیمت کلیک کنید
سیستم فرمان برقی از سه جزء اصلی تشکیل شده است: یک موتور الکتریکی، یک واحد کنترل الکترونیکی (ECU) و یک سنسور گشتاور. وقتی شما فرمان را میچرخانید، سنسور این حرکت و میزان نیروی وارد شده را تشخیص میدهد و اطلاعات را به ECU میفرستد. سپس ECU به موتور الکتریکی دستور میدهد تا نیروی کمکی لازم را به ستون فرمان اعمال کند. این فرآیند باعث بهبود فرمان پذیری و کاهش خستگی راننده میشود. چراغ EPS در واقع چراغ هشدار دهنده همین سیستم است و روشن شدن آن یعنی یکی از این اجزا به درستی کار نمیکند.
چراغ EPS در خودروهای مختلف
اساس کار سیستم فرمان برقی در تمام خودروهای مدرن یکسان است؛ یعنی همه آنها از یک موتور برقی برای کاهش نیروی مورد نیاز جهت چرخاندن فرمان استفاده میکنند. اما تفاوتهای جزئی در طراحی و محل قرارگیری اجزای آن در خودروهای مختلف وجود دارد. یکی از این تفاوتها، محل نصب موتور الکتریکی است. در بیشتر خودروهای اقتصادی و متوسط، این موتور مستقیما روی ستون فرمان، یعنی میلهای که غربیلک فرمان را به جعبه فرمان متصل میکند، نصب میشود. این طراحی سادهتر و کمهزینهتر است.
در مقابل، در برخی خودروهای گران قیمت و لوکس، موتور الکتریکی روی جعبه فرمان (میل فرمان) قرار میگیرد. این روش هزینه تولید بالاتری دارد اما گفته میشود دقت فرمان و احساسی که راننده از جاده دریافت میکند را بهبود میبخشد. علاوه بر این، برنامهریزی واحد کنترل الکترونیکی (ECU) نیز میتواند در مدلهای مختلف متفاوت باشد. برای مثال، برخی خودروسازان سیستم را طوری تنظیم میکنند که در حالت اسپرت، فرمان کمی سفتتر شود تا حس کنترل بیشتری به راننده بدهد. با این وجود، علت روشن شدن چراغ eps در اکثر آنها ریشه در مشکلات مشترکی مانند ایرادات برقی یا خرابی سنسورها دارد.
روشهای عیبیابی و رفع مشکل چراغ EPS
هنگامی که چراغ هشدار EPS روی داشبورد خودروی شما روشن میشود، نشاندهنده وجود یک نقص در سیستم فرمان برقی است. برخلاف تصور رایج که ممکن است مشکل را به کمبود مایعات مرتبط بداند، این سیستم کاملا الکترونیکی بوده و نیازی به روغن هیدرولیک ندارد. فرآیند عیبیابی باید با یک رویکرد منظم انجام شود، زیرا علت روشن شدن چراغ میتواند از یک مشکل ساده و کمهزینه مانند ضعف باتری تا ایرادات جدیتر در اجزای اصلی سیستم متغیر باشد. اولین قدم همیشه بررسی سیستم برق خودرو است، زیرا فرمان برقی برای عملکرد صحیح به ولتاژ قوی و پایدار وابسته است. در مراحل بعدی، سنسورها، موتور الکتریکی و واحد کنترل الکترونیکی (ECU) مورد بررسی قرار میگیرند که برای تشخیص دقیق ایراد در این بخشها، استفاده از دستگاه دیاگ تخصصی ضروری است.
بررسی مشکلات برقی اولین قدم در عیبیابی EPS
شایعترین و اصلیترین دلیل روشن شدن چراغ فرمان برقی، وجود ضعف در سیستم الکتریکی خودرو است. موتور الکتریکی سیستم EPS برای کمک به چرخش فرمان، جریان برق زیادی را، به خصوص در سرعتهای پایین و هنگام پارک کردن، از باتری میکشد. اگر باتری خودرو فرسوده باشد یا دینام نتواند آن را به درستی شارژ کند، ولتاژ مورد نیاز سیستم تامین نمیشود. در این حالت، کامپیوتر خودرو (ECU) برای محافظت از قطعات و جلوگیری از آسیب بیشتر، سیستم فرمان برقی را به طور موقت غیرفعال میکند که نتیجه آن سفت شدن فرمان و روشن شدن چراغ هشدار است. بنابراین، قبل از هر اقدام دیگری، سلامت باتری و عملکرد دینام را توسط یک متخصص برق خودرو بررسی کنید و از تمیز و محکم بودن اتصالات سر باتری اطمینان حاصل نمایید.
نقش سنسورها و اجزای اصلی در روشن شدن چراغ فرمان برقی
اگر از سلامت سیستم برق خودرو اطمینان حاصل کردید، باید به سراغ اجزای تخصصیتر سیستم EPS بروید. یکی از مهمترین قطعات، سنسور گشتاور فرمان است که میزان نیروی وارد شده توسط دست راننده را اندازهگیری کرده و به ECU گزارش میدهد. خرابی این سنسور باعث ارسال اطلاعات غلط یا عدم ارسال سیگنال میشود و ECU برای حفظ ایمنی، سیستم کمکی را خاموش میکند. علاوه بر سنسور، خرابی موتور الکتریکی یا بروز مشکل نرمافزاری یا سختافزاری در خود واحد کنترل (ECU) نیز میتواند عامل این مشکل باشد. تشخیص دقیق ایراد در این قطعات بدون ابزار تخصصی ممکن نیست؛ به همین دلیل، مراجعه به تعمیرگاه و استفاده از دستگاه دیاگ برای خواندن کدهای خطا بهترین و مطمئنترین راه برای شناسایی قطعه معیوب است.
برای خرید روغن خودرو در انواع مختلف با بهترین قیمت کلیک کنید.
علت احتمالی روشن شدن چراغ EPS | نشانههای رایج |
ضعف باتری یا دینام | فرمان در حالت درجا سفت میشود، چراغ معمولا هنگام استارت زدن روشن میشود. |
خرابی سنسور گشتاور | فرمان ممکن است به یک سمت بکشد یا به صورت ناگهانی و در حین حرکت سفت شود. |
ایراد در موتور برقی EPS | فرمان به طور کامل از کار میافتد و چراغ به طور دائم روشن باقی میماند. |
مشکل در واحد کنترل (ECU) | چراغ EPS خاموش نمیشود و معمولا با خطای عدم ارتباط در دستگاه دیاگ مشخص میشود. |
بهترین راهکار هنگام روشن شدن چراغ EPS
روشن شدن چراغ EPS یک هشدار جدی است، زیرا به طور مستقیم بر کنترل شما روی خودرو تاثیر میگذارد. اولین و مهمترین اقدام، حفظ خونسردی است. به خاطر داشته باشید که شما کنترل فرمان را از دست ندادهاید، بلکه فقط نیروی کمکی الکتریکی آن قطع شده و فرمان بسیار سنگین شده است. بلافاصله سرعت خود را کم کرده و با احتیاط کامل به دنبال یک مکان امن برای توقف بگردید. از انجام حرکات ناگهانی و چرخاندن سریع فرمان خودداری کنید، زیرا به نیروی فیزیکی بسیار بیشتری نیاز خواهید داشت.
پس از توقف در محلی امن، یک راه کار ساده اما گاهی موثر، خاموش و روشن کردن دوباره خودرو است. گاهی یک نوسان لحظهای در سیستم برق میتواند باعث بروز این خطا شود و با راهاندازی مجدد، سیستم به حالت عادی بازگردد. اگر با این کار چراغ خاموش نشد، اتصالات سر باتری را چک کنید. شل بودن یا سولفاته شدن این اتصالات میتواند ولتاژ مورد نیاز سیستم EPS را تامین نکند. اگر این موارد مشکل را حل نکرد، بهترین و ایمنترین کار، تماس با امداد خودرو یا مراجعه مستقیم به یک تعمیرگاه معتبر است. ادامه رانندگی، به خصوص در مسیرهای شهری و پر پیچ و خم، میتواند خطرناک باشد.
اقدام فوری | توضیحات |
توقف ایمن | به محض مشاهده چراغ، سرعت را کم کرده و در اولین مکان امن توقف کنید. |
راهاندازی مجدد سیستم | خودرو را برای چند دقیقه خاموش کنید و سپس دوباره استارت بزنید. |
بررسی اولیه برق | اتصالات سر باتری را از نظر محکم بودن و تمیزی بررسی کنید. |
مراجعه به متخصص | برای عیبیابی چراغ EPS و خواندن کد خطا با دستگاه دیاگ، به تعمیرکار مراجعه نمایید. |
نتیجه گیری
روشن شدن چراغ EPS شاید در ابتدا نگرانکننده به نظر برسد، اما درک درست علت روشن شدن چراغ eps به شما کمک میکند تا با آرامش و به درستی با آن برخورد کنید. این چراغ یک هشدار ایمنی مهم است که نباید نادیده گرفته شود. در بیشتر موارد، مشکل ریشه در سیستم برق خودرو یا سنسورها دارد که با تشخیص صحیح توسط متخصص، به راحتی قابل حل است. به یاد داشته باشید که ایمنی همیشه در اولویت قرار دارد.
پیشرو لنت به عنوان مرجع تخصصی شما در زمینه ارائه بهترین محصولات خودرو، اعم از لنت ترمز، روغن موتور و اکتان، همواره در کنار شماست تا با دانش و آگاهی کامل از خودروی خود مراقبت کنید. از اینکه تا پایان این مقاله با ما همراه بودید، صمیمانه سپاسگزاریم.
سوالات متداول
- آیا رانندگی با چراغ EPS روشن خطرناک است؟
بله، بسیار خطرناک است. فرمان به شدت سفت شده و واکنش خودرو به چرخش فرمان کند میشود. این وضعیت، به خصوص در سرعتهای بالا یا نیاز به واکنش سریع، احتمال وقوع تصادف را به شدت افزایش میدهد.
- آیا ضعف باتری میتواند علت روشن شدن چراغ eps باشد؟
بله، این یکی از رایجترین دلایل است. موتور فرمان برقی مصرف برق بالایی دارد و اگر باتری ضعیف باشد یا دینام نتواند ولتاژ ثابتی را تامین کند، سیستم EPS برای جلوگیری از آسیب، خود را غیرفعال کرده و چراغ هشدار روشن میشود.
- فرق چراغ EPS با ESP چیست؟
این دو کاملا متفاوت هستند. چراغ EPS مربوط به سیستم فرمان برقی (Electronic Power Steering) و مشکل در نرمی و سفتی فرمان است. اما چراغ ESP مربوط به برنامه پایداری الکترونیکی (Electronic Stability Program) است که از لغزش و خارج شدن خودرو از کنترل جلوگیری میکند.
- هزینه تعمیر چراغ EPS چقدر است؟
هزینه به علت روشن شدن چراغ eps بستگی دارد و متغیر است. اگر مشکل از باتری یا اتصالات آن باشد، هزینه کم خواهد بود. اما اگر نیاز به تعویض سنسور گشتاور، موتور الکتریکی یا کل مجموعه فرمان باشد، بسته به مدل خودرو هزینه آن میتواند قابل توجه باشد.